Czy smart home to bezpieczne rozwiązanie?

Futurystyczna wizja świata, gdzie dom sam reaguje na zmieniającą się porę dnia czy potrzeby aktualnie przebywającego w nim mieszkańca, nie jest już wymysłem twórców science-fiction. Co prawda jeszcze kilka lat temu pojęcie smart home kojarzyło się jedynie z bardzo drogimi rozwiązaniami, na które pozwolić sobie mogli tylko najbardziej majętni właściciele domów czy mieszkań. Jednak wraz z postępem technologicznym ceny poszczególnych urządzeń stały się bardziej przyjazne, a smart home pojawił się w zasięgu ręki przeciętnego Kowalskiego.

Ze stosowaniem tego rodzaju rozwiązań wiążą się też niestety pewne zagrożenia. Coraz większa popularność urządzeń smart home powoduje coraz większe zainteresowanie nimi cyberprzestępców i hakerów, poszukujących łatwych zdobyczy. Ich użytkownicy również nie pozostają bez winy. O ile bowiem wielu z nich jest już przyzwyczajonych do dbania o jak najlepsze zabezpieczenia swoich komputerów, to w przypadku urządzeń inteligentnego domu często lekceważą zagrożenia. Warto przyjrzeć się czy smart home jest bezpieczny i pozwala odpowiednio chronić prywatne dane przed kradzieżą.

Smart home – co to jest?

Smart home to inteligentny dom, który możesz „nauczyć” jak ma się zachowywać w konkretnej sytuacji, opierając się na automatyzacji, tak aby najlepiej reagował na Twoje potrzeby, zwiększał wygodę i ułatwiał organizację. Opiera się on na zainstalowanych w mieszkaniu lub w domu różnego rodzaju czujnikach, które są oczami i uszami smart home. Jedną z najprostszych i najbardziej banalnych automatyzacji jest wykrywanie ruchu i włączanie światła na danym obszarze. Jednak dzisiaj możesz skorzystać ze zdecydowanie bardziej zaawansowanych możliwości – począwszy od zdalnego sterowania oświetleniem, robotem sprzątającym, podlewaniem ogródka, przez uruchamianie klimatyzacji lub ogrzewania, aż po opuszczanie i podnoszenie rolet okiennych.

Możliwości jest naprawdę dużo, a do większości z nich nie potrzeba ani specjalistycznej wiedzy, ani umiejętności technicznych. Najczęściej wystarczy pobrać odpowiednią aplikację na telefon, niezależnie od jego systemu operacyjnego oraz połączyć się z urządzeniami za pomocą sieci Wi-Fi lub Bluetooth. Po chwili jesteś w stanie sprawdzić temperaturę w mieszkaniu i uruchomić klimatyzację lub podejrzeć, jak radzi sobie odkurzacz ze sprzątaniem mieszkania. Wymarzona sytuacja! Jednak takie udogodnienia i zdalne zarządzanie urządzeniami smart home to także ułatwienie dostępu i możliwość kradzieży danych przez osoby niepowołane.

Jakich ataków możemy się spodziewać?

To, że haker „włamie się” do Twojej lodówki czy piekarnika, nie będzie stanowiło dla niego żadnej korzyści, a dla Ciebie wielkiego problemu. Jednak gdy weźmiesz pod uwagę, że za pośrednictwem tej lodówki lub piekarnika może on dostać się do Twojej domowej sieci, kontrolować cały ruch, jaki się przez nią odbywa, oraz uzyskać dostęp do Twojego komputera i smartfona, to poziom niebezpieczeństwa gwałtownie rośnie. Zdecydowanie warto więc strzec się podobnych zagrożeń i odpowiednio zabezpieczyć się przed taką możliwością. Tym bardziej, że ataki hakerskie na całym świecie przeprowadzane są nieustannie i choć najczęściej dotyczą one social media czy banków, to coraz częściej zdarzają się i takie, które są nakierowane na konkretne urządzenie czy właściciela. Takie ataki wiążą zwykle z wykradnięciem poufnych danych oraz utratą pieniędzy.

Jakiś czas temu portale technologiczne opisywały atak na głośnik podłączony do domowej sieci Wi-Fi. Haker, poprzez zdalny dostęp do urządzenia, miał możliwość pełnej kontroli nad urządzeniem. Wydawałoby się to niezbyt groźnie – nieupoważniona osoba zmieni co najwyżej utwór, pogłośni lub ściszy muzykę. Niestety okazało się, że mogła ona uruchomić i nadać przez głośnik nagranie o specyficznej częstotliwości i głośności, który powodował u słuchających uszkodzenie słuchu!

Kolejny atak wart wspomnienia, który był jednak prowadzony w kontrolowanych, laboratoryjnych warunkach, związany jest również inteligentnymi głośnikami wyposażonymi w funkcję asystenta głosowego, z wbudowanym mikrofonem o dużej czułości. Analitycy sprawdzili, że mogą sztucznie wytworzyć zdalnie falę akustyczną za pomocą wiązki lasera, dzięki czemu z odległości około 25 metrów mogli wydawać urządzeniu komendy. Oznacza to, że za pomocą emisji odpowiednich drgań możliwe jest wydanie dowolnego polecenia, które może na przykład otworzyć drzwi do mieszkania, o ile funkcja ta stanowiła część systemu smart home. Wydaje się to dość nierealne, trudne do odtworzenia w normalnych warunkach i wymagające specjalistycznej wiedzy oraz sprzętu, ale mimo wszystko możliwe. Okazuje się bowiem, że już za około 2500 zł można zbudować podobny zestaw do wywoływania fal dźwiękowych w domowych warunkach. Taki rodzaj ataku wydaje się być naprawdę niebezpieczny dla użytkownika smart home, na szczęście można się przed nim łatwo ochronić. Wystarczy ukryć inteligentny głośnik, tak by nie był widoczny np. przez okno mieszkania. Nie mając bezpośredniego dostępu do inteligentnego głośnika nie można bowiem wywołać zdalnie żadnej komendy.

Jak zabezpieczyć smart home przed atakiem hakerskim?

Sposobów na zabezpieczenie naszego inteligentnego domu jest co najmniej kilkanaście. W dużej mierze pokrywają się one z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa związanymi z korzystaniem z wszystkich urządzeń elektronicznych połączonych z internetem.

1. Zmień fabryczne hasła na silne i unikalne

W przypadku sieci Wi-Fi, którą tworzymy sami w naszym domu czy mieszkaniu, trzeba pamiętać o podstawowej zasadzie – pierwszą czynnością po wstępnej konfiguracji routera powinna być zmiana nazwy sieci z domyślnej na własną, a także fabrycznego hasła na bardziej skomplikowane i unikatowe. Dlaczego trzeba zmienić nazwę sieci? Przede wszystkim ze względu na fakt, że haker już po samej nazwie sieci może otrzymać dużą ilość informacji, np. z jakiej częstotliwości korzystamy (2,4 GHz czy 5 GHz), jaki mamy model routera czy z jaki usługodawca dostarcza nam internet. Z kolei silne hasło, złożone z co najmniej 8 znaków (w tym małych i dużych liter, cyfr i znaków specjalnych), utrudnia jego złamanie. Ważne również, żeby nie było to hasło wykorzystywane do logowania w wielu miejscach – wówczas jego jednorazowe zdobycie umożliwia dostanie się hakerom do innych kont online czy właśnie domowej sieci.

2. Aktualizuj oprogramowanie

Pojęcie wydaje się bardzo ogólne, ale w przypadku smart home na dobrą sprawę trzeba aktualizować oprogramowanie wszystkich urządzeń, które są podpięte do sieci lub z którymi łączysz się za pomocą Bluetooth. Począwszy od czujników wilgotności, termometru czy inteligentnych żarówek, skończywszy na pralce czy lodówce. Warto wyrobić sobie nawyk i raz na jakiś czas sprawdzić, czy wszystkie nasze smart urządzenia mają najbardziej aktualną wersję oprogramowania. Bez takiej kontroli i wymaganych update’ów urządzenia są podatne na ataki wykorzystujące luki w zabezpieczeniach oprogramowania. Nie należy zapominać również o komputerze i smartfonie, które często bywają centrami dowodzenia smart home, a o których często zapomina się w kontekście inteligentnego domu.

3.Sprawdzaj informacje o bezpieczeństwie

Warto również przeglądać od czasu do czasu informacje na stronach producenta urządzeń smart home. To cenne źródło informacji dotyczące tego, czy w ostatnim czasie nie było prób wyłudzenia danych użytkowników np. z usługi chmurowej, dzięki której można zdalnie sterować klimatyzacją czy odkurzaczem. To także wskazówka do zmiany hasła do usług na nowe, unikalne, nie wykorzystywane nigdzie indziej.

4. Zainstaluj antywirusa

5. Włącz myślenie

Zainfekować komputer czy smartfon wirusem nie jest wcale tak trudno. Czasem wystarczy jedno lub dwa kliknięcia, aby zainstalować na swoim urządzeniu groźne oprogramowanie, odpowiedzialne za wiele szkód, utratę pieniędzy czy przejęcie danych. Niestety najczęściej to człowiek jest najsłabszym ogniwem, który przez chwilową nieuwagę czy ciekawość otworzy wiadomość i link od nieznanego nadawcy lub poda swoje prywatne dane. Oprócz wszystkich wprowadzonych zabezpieczeń warto więc zachować stałą czujność.

Smart home bez dostępu do internetu nie ma racji bytu. I to z tym połączeniem i powiązaniem ze sobą poszczególnych urządzeń wiąże się największe niebezpieczeństwo w korzystaniu z rozwiązań inteligentnego domu. Dlatego warto wprowadzić w życie i przestrzegać tych kilku prostych zasad, które zapewnią znacznie większe bezpieczeństwo Twojego smart home, ale również innych urządzeń podłączonych do naszej domowej sieci Wi-Fi.